Sáng 19/9, tại Hà Nội, Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC) thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp cùng Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam tổ chức Hội thảo chuyên đề “Vai trò của chữ ký số và dịch vụ tin cậy với công chứng điện tử”. Sự kiện thu hút sự tham gia của các cơ quan quản lý, đội ngũ công chứng viên và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tin cậy, nhằm thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong hoạt động công chứng, tạo nền tảng vững chắc cho việc triển khai đồng bộ công chứng điện tử sau khi Luật Công chứng (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/7/2025.

     Hội thảo diễn ra trong bối cảnh khung pháp lý cho giao dịch điện tử và công chứng điện tử đã dần hoàn thiện. Cụ thể, Luật Giao dịch điện tử 2023 đã xác nhận giá trị pháp lý của chữ ký số tương đương chữ ký tay, và Luật Công chứng 2024 quy định văn bản công chứng điện tử có hiệu lực khi được ký bằng chữ ký số của công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng. Đồng thời, Nghị định 23/2025/NĐ-CP của Chính phủ đã thiết lập khung pháp lý đầy đủ cho các dịch vụ tin cậy như chứng thực thông điệp dữ liệu và cấp dấu thời gian, góp phần đảm bảo tính xác thực và toàn vẹn của các giao dịch số.

     Phát biểu khai mạc, bà Tô Thị Thu Hương, Giám đốc NEAC, nhấn mạnh: “Trong kỷ nguyên mà dữ liệu trở thành tài nguyên mới và giao dịch số trở nên phổ biến, việc đảm bảo niềm tin số là điều kiện tiên quyết”. Bà cho biết thêm, NEAC xác định chữ ký số và các dịch vụ tin cậy không chỉ là công cụ kỹ thuật mà còn là nền tảng để đảm bảo niềm tin trong các giao dịch điện tử, từ đó định hình kinh tế số, chính phủ số và xã hội số.

Thách Thức Và Giải Pháp Đối Với Công Chứng Điện Tử

     Mặc dù khung pháp lý đã được thiết lập, việc chuyển đổi số trong lĩnh vực công chứng vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Ông Đào Duy An, Tổng thư ký Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam, cho biết những khó khăn chính bao gồm:

•           • Khoảng trống pháp lý: Khung pháp lý hiện tại tuy đã có nhưng chưa thực sự đầy đủ và đồng bộ, cần bổ sung quy định rõ ràng về thẩm quyền và trình tự chuyển đổi giữa văn bản giấy và văn bản điện tử.
•           • Hạ tầng công nghệ: Hệ thống cơ sở dữ liệu công chứng chưa được xây dựng tập trung hoặc liên thông toàn quốc, gây khó khăn trong việc đồng bộ hóa và quản lý.
•           • Thách thức về con người: Nhiều công chứng viên và người dân vẫn còn tâm lý e ngại rủi ro, chưa quen sử dụng nền tảng số và có tâm lý tin tưởng vào “bản giấy đóng dấu đỏ” truyền thống.

     Để giải quyết những tồn tại này, ông Đào Duy An đề xuất các giải pháp then chốt. Cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và xây dựng cơ sở dữ liệu công chứng thống nhất toàn quốc. Bên cạnh đó, phải có quy định rõ ràng về phạm vi dữ liệu được phép truy cập và trách nhiệm sử dụng dữ liệu, nhằm đảm bảo quyền riêng tư cá nhân.

Quang cảnh buổi Hội thảo

     Tại hội thảo, bà Phạm Thúy Hạnh, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ, khẳng định việc triển khai công chứng điện tử phải được thực hiện ngay, không nên chờ đợi xây dựng xong cơ sở dữ liệu. Đây là hai nhiệm vụ độc lập, và việc chưa có cơ sở dữ liệu không thể là lý do để trì hoãn chuyển đổi số.

Lợi Ích Và Lộ Trình Triển Khai

     Đại diện Hilo-CA trình bày tại Hội thảo những lợi ích của việc ứng dụng chữ ký số và dịch vụ tin cậy trong công chứng điện tử, bao gồm:

•           • Tiết kiệm thời gian và chi phí: Giúp người dân và doanh nghiệp giảm thời gian di chuyển, chờ đợi. Hồ sơ được xử lý nhanh chóng, có thể tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng mỗi năm cho xã hội.
•           • Tăng cường tính an toàn và minh bạch: Mỗi văn bản được ký số và đóng dấu thời gian, dễ dàng kiểm tra trực tuyến để xác định tính xác thực, toàn vẹn dữ liệu và không thể chối bỏ.
•           • Liên thông dịch vụ công: Văn bản công chứng điện tử có thể sử dụng trực tiếp trong các giao dịch khác (như đăng ký kinh doanh, bất động sản), giảm thủ tục hành chính.

Bà Kiều Thúy Hương - đại điện HILO-CA trình bày tại Hội thảo

     Từ những lợi ích này, đại diện HILO-CA đã giới thiệu đến Hội thảo Giải pháp phần mềm tích hợp chữ ký số và dịch vụ tin cậy trong công chứng điện tử. Phần mềm đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, ứng dụng công nghệ xác thực tiên tiến, kết nối CSDL dân cư, đất đai, giao dịch ngân hàng, thuế,… Giải pháp không chỉ nâng cao năng lực công chứng mà còn là nền tảng hỗ trợ mạnh mẽ cho sự minh bạch, bền vững của hệ thống xác minh giao dịch điện tử trong nhiều lĩnh vực.

     Các đại biểu tại hội thảo thống nhất rằng việc triển khai công chứng điện tử sẽ đi theo một lộ trình mở rộng. Giai đoạn đầu, công nghệ sẽ được áp dụng để đơn giản hóa các thủ tục hành chính, xử lý các giao dịch đơn giản. Sau đó, khi hạ tầng kỹ thuật và kỹ năng số của công chứng viên được nâng cao, phạm vi công chứng điện tử sẽ mở rộng sang các giao dịch phức tạp hơn như bất động sản, thừa kế, thế chấp.

     HILO-CA cam kết sẽ đồng hành cùng các đơn vị liên quan để phổ biến, đào tạo và nâng cao năng lực sử dụng chữ ký số cho đội ngũ công chứng viên. Mục tiêu đến cuối năm 2025 sẽ có 50% người dân trưởng thành có chữ ký số, thúc đẩy mạnh mẽ nền kinh tế số và xã hội số tại Việt Nam.

CÔNG TY CỔ PHẦN DỊCH VỤ T-VAN HILO

Gắn Kết - Đồng Hành - Phát Triển